Weegbrug

Een kar met bieten wordt de weegbrug opgereden.

Weegbruggen zijn er nog steeds, bij de grote coöperaties. Maar bijna alle lokale weegbruggen bestaan niet meer. Gelukkig heeft onze heemkundekring de weegbrug aan de Oostdijk te Sint Philipsland kunnen behouden. Deze weegbrug is door onze heemkundekring gerestaureerd, en tot op de dag van vandaag volledig werkend. Ze is echter allang niet meer in gebruik als industriële toepassing.

Waarom waren er vroeger heel veel kleine weegbruggen?

Vroeger, zeker in Zeeland, ging het transport van de oogst per schip. Goede autowegen naar de afnemers waren er nog niet. Grote vrachtwagens ook niet. De boer leverde zijn oogst aan, en wilde natuurlijk wel zeker weten dat hij betaald werd naar het juiste gewicht van zijn oogst.

Daarom waren er veel lokale weegbruggen, zeker bij de vele havens / haventjes. De kar met oogst werd gewogen (bruto). Na het lossen werd de kar nogmaals gewogen (tarra, de “verpakking”). Het verschil is het netto gewicht. Als bewijs kreeg zowel de boer als de afnemer een weegbriefje mee.

Overzicht van de weeginstallatie binnenin het weeghuisje

Achtergrond informatie (bron: http://www.industrieelerfgoedzeeland.nl/weegbrug-sint-philipsland-bedreigd/):

De weegbrug is, samen met de uit 1925 stammende monumentale watertoren, één van de weinige industriële overblijfselen op Sint Philipsland. In het verleden zijn al diverse karakteristieke gebouwen op het eiland verloren gegaan, zoals bijvoorbeeld het wachthuisje uit 1740 dat in 1972 werd gesloopt.
De huidige weegbrug is aangelegd in 1936 in opdracht van de Weegbrugvereeniging Haven te Sint Philipsland, tegelijk met diverse gemeentelijke werkzaamheden aan het havenplateau. Het betreft de oudste weegbrug van dit type van de Eerste Nederlandsche Fabriek van Weegwerktuigen Jan Molenschot en Zoon uit Breda. Het weeghuisje is vermoedelijk ouder en dateert uit 1923, toen de voorgaande weegbrug werd aangelegd, en heeft vier kenmerkende pinakeltjes op de hoeken van het betonnen dak.
De in 1936 aangelegde weegbrug met een draagvermogen van 20.000 kg verving een ouder exemplaar uit 1923 van 5.000 kg. Deze laatste kwam in de plaats van een weegbrug die al minstens sinds 1889 in gebruik was, toen de vereniging hiervoor in de algemene ledenvergadering van 13 december 1889 een reglement vaststelde. De vereniging, die zich ook enige tijd Weegbrugvereeniging B 80 noemde, naar het toenmalige wijknummer van de weegbrug, en nog later volstond met de naam Weegbrug, werd met ingang van 31 december 1968 ontbonden.

Detail van de instelmogelijkheden en het mechanisme dat het gemeten gewicht in het weegbriefje ponst

Om deze weegbrug als industrieel erfgoed te behouden is zij door ons gekocht van CZAV, voor slechts één gulden. Direct daarna vond de eerste grote restauratie plaats, door onze schaarse vrijwilligers. Jaarlijks vindt er een onderhoudsbeurt plaats. Op de planning staat nog het vervangen van een aantal balken van het weeg-platform. Het onderhoud neemt forse happen uit onze begroting.

Huidig gebruik. De weegbrug is volledig operationeel, hoewel niet meer gecertificeerd. Onze weegploeg probeert jaarlijks (tijdens de open monumentendag) te wegen. Families, groepjes mensen, en anderszins. Zij krijgen een (semi)origineel weegbriefje mee.